Bức Xạ Là Gì ? Bức Xạ Nhiệt Là Gì? Bức Xạ Mặt Trời Là Gì ?

Bạn có đang tò mò bức xạ là gì, bức xạ nhiệt là gì, bức xạ Mặt Trời là gì không ?. Nào bạn hãy cùng Vinavico tìm hiểu những vấn đề này ngay trong bài viết dưới đây nhé!

1. Bức Xạ Là Gì ?

Bức xạ là một phần của cuộc sống của chúng ta. Bức xạ nền, chủ yếu đến từ các khoáng chất tự nhiên, luôn ở xung quanh chúng ta. May mắn thay, có rất ít tình huống mà người bình thường tiếp xúc với các nguồn bức xạ không kiểm soát được trên mức nền. Tuy nhiên, điều khôn ngoan là bạn nên chuẩn bị và biết phải làm gì nếu tình huống như vậy xảy ra.

Một trong những cách tốt nhất để chuẩn bị là tìm hiểu các nguyên tắc bảo vệ bức xạ theo thời gian, khoảng cách và cách che chắn. Trong trường hợp khẩn cấp về bức xạ (một lượng lớn chất phóng xạ thải ra môi trường), chúng ta có thể sử dụng những nguyên tắc này để giúp bảo vệ bản thân và gia đình.

• Thời gian, khoảng cách và sự che chắn
• Tình huống Khẩn cấp về bức xạ
• Bạn nên đi đâu trong trường hợp khẩn cấp bức xạ?
• Cách chuẩn bị cho trường hợp khẩn cấp bức xạ

2.1. Thời gian , Khoảng cách và Sự che chắn

Thời gian, khoảng cách và các hành động che chắn làm giảm mức độ tiếp xúc của bạn với bức xạ giống như cách chúng bảo vệ bạn khỏi tiếp xúc quá mức với ánh nắng mặt trời:

• Thời  gian: Đối với những người tiếp xúc với bức xạ không phải là bức xạ nền tự nhiên, việc hạn chế hoặc giảm thiểu thời gian phơi nhiễm sẽ làm giảm liều lượng từ nguồn bức xạ.
• Khoảng cách : Giống như nhiệt từ ngọn lửa giảm khi bạn di chuyển ra xa hơn, liều lượng bức xạ giảm đột ngột khi bạn tăng khoảng cách từ nguồn.
• Che chắn : Các rào cản bằng chì , bê tông hoặc nước giúp bảo vệ khỏi tia gamma và tia X. Đây là lý do tại sao một số vật liệu phóng xạ được lưu trữ dưới nước. hoặc trong các phòng làm bằng bê tông hoặc bằng chì, và tại sao các nha sĩ lại đắp một tấm chăn bằng chì lên bệnh nhân khi răng của họ đang được chụp X-quang. Do đó, việc chèn đúng rào cản giữa bạn và nguồn phóng xạ sẽ làm giảm hoặc loại bỏ đáng kể liều lượng bạn nhận được.

1.2. Các Trường Hợp Khẩn Cấp về Bức Xạ

Trong các vụ phát tán phóng xạ quy mô lớn, chẳng hạn như tai nạn nhà máy điện hạt nhân hoặc khủng bố, những lời khuyên sau đây đã được thử nghiệm và chứng minh để cung cấp khả năng bảo vệ tối đa.

Nếu trường hợp khẩn cấp về bức xạ xảy ra, bạn có thể thực hiện các hành động để bảo vệ bản thân, những người thân yêu và vật nuôi của bạn: Vào Trong Nhà, Cứ Ở Lại Trong Đó và Theo Dõi Tin Tức. Thực hiện theo lời khuyên của những người ứng cứu khẩn cấp và các quan chức.

1.2.1. Đi vào bên trong nhà

Trong trường hợp khẩn cấp về bức xạ, bạn có thể được yêu cầu vào bên trong một tòa nhà và trú ẩn trong một khoảng thời gian.

• Hành động này được gọi là “trú ẩn tại chỗ.”
• Đi vào giữa một tòa nhà hoặc tầng hầm, tránh xa cửa ra vào và cửa sổ.
• Mang vật nuôi vào trong nhà.

1.2.2. Ở nguyên trong đó

Các tòa nhà có thể bảo vệ đáng kể khỏi bức xạ. Càng có nhiều bức tường giữa bạn và bên ngoài, thì càng có nhiều rào cản giữa bạn và vật liệu bức xạ ra bên ngoài. Vào bên trong nhanh chóng và ở trong nhà sau khi sự cố bức xạ , như thế có thể giúp bạn hạn chế tiếp xúc với bức xạ và có thể cứu sống bạn.

• Đóng cửa sổ và cửa ra vào.
• Tắm hoặc lau các bộ phận cơ thể lộ ra ngoài bằng khăn ẩm.
• Uống nước đóng chai và ăn thức ăn đựng trong hộp kín.

1.2.3. Theo dõi tin tức

Các quan chức khẩn cấp được đào tạo để ứng phó với các tình huống thảm họa và sẽ đưa ra các hành động cụ thể để giúp giữ an toàn cho mọi người. Điều này có thể được thực hiện thông qua phương tiện truyền thông xã hội, hệ thống cảnh báo khẩn cấp, truyền hình hoặc radio.

• Nhận thông tin mới nhất từ radio, tivi, Internet, thiết bị di động, v.v.
• Các quan chức về trường hợp khẩn cấp sẽ cung cấp thông tin về nơi cần đến để kiểm tra độ ô nhiễm.

Nếu bạn được xác định là đang hoặc tiếp xúc với nguồn phóng xạ, hãy xác định vị trí và liên hệ với văn phòng kiểm soát bức xạ của phường, xã của bạn.

2. Bức xạ nhiệt là gì ?

Bức xạ nhiệt là bức xạ điện từ sinh ra do chuyển động nhiệt của các hạt mang điện trong vật chất.

Mọi vật chất có nhiệt độ lớn hơn 0 độ đều phát ra bức xạ nhiệt. Khi nhiệt độ của vật cao hơn 0 độ, sự va chạm giữa các nguyên tử đang hoạt động sẽ làm thay đổi động năng của các nguyên tử, phân tử. Điều này dẫn đến sự tăng tốc của điện tích và gây ra dao động lưỡng cực, tạo ra bức xạ điện từ, và phổ của bức xạ tương ứng với phổ của năng lượng và gia tốc ở một nhiệt độ nhất định.

Một ví dụ mà chúng ta thường thấy nhất là khi chúng ta ở gần ngọn lửa đang cháy, chúng ta cảm thấy sức nóng từ ngọn lửa mặc dù không khí xung quanh chúng ta lạnh.

2.1. Những điều bạn cần biết về bức xạ nhiệt

Về tính chất của bức xạ nhiệt:

• Bản thân vật nào cũng có nhiệt độ nhất định nên vật đó luôn có bức xạ nhiệt, mức bức xạ của vật phụ thuộc rất nhiều vào giá trị nhiệt độ của vật đó.
• Cơ chế của bức xạ nhiệt là sự phát xạ và thu năng lượng của các nguyên tử khi các electron của chúng chuyển từ mức năng lượng này sang mức năng lượng khác. Bức xạ nhiệt có cùng bản chất là bức xạ tuyến tính, phản xạ khúc xạ,… Vì vậy, ta có thể giải thích được đặc điểm về khả năng hấp thụ tia nhiệt của các vật khác nhau.
• Quá trình trao đổi nhiệt bằng bức xạ luôn kèm theo hai sự biến đổi dạng năng lượng, đó là biến đổi nội năng thành sóng điện từ ở vật phát và biến đổi ngược lại ở vật hấp thụ.
• Bức xạ nhiệt có tính chất hạt và tính chất sóng, đặc biệt tốc độ bức xạ nhiệt bằng tốc độ ánh sáng.
• Bức xạ nhiệt có thể xảy ra ngay cả trong chân không.
• Bức xạ nhiệt là một trong những cơ chế truyền nhiệt cơ bản.

Bức xạ nhiệt đối lưu: đây là một trong những hình thức trao đổi nhiệt với khả năng truyền nhiệt năng với sự chênh lệch nhiệt độ. Đối lưu nhiệt còn được thực hiện nhờ quá trình truyền nhiệt từ thể rắn sang thể lỏng và ngược lại hoặc do sự chuyển hóa chất lỏng hay chất khí với các vùng nhiệt độ khác nhau, chúng ta cũng cần phân biệt giữa đối lưu tự nhiên và đối lưu cưỡng bức.

Bức xạ và nhiệt độ không khí: Nhiệt lượng do mặt trời mang lại luôn thay đổi, điều này phụ thuộc vào góc của tia sáng mặt trời, nếu góc nào càng lớn thì nhiệt lượng càng lớn và ngược lại.

2.2. Ảnh hưởng của bức xạ nhiệt đối với con người

Trên thực tế, bức xạ nhiệt mang lại cả lợi ích và tác hại cho con người.

Về mặt lợi ích:

Với sự phát triển công nghệ hiện nay, bức xạ nhiệt đã được ứng dụng và mang lại hiệu quả tích cực trong phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt là ứng dụng công nghệ bức xạ trong lĩnh vực chiếu xạ hay quét kiểm tra an ninh hải quan.

Cùng với đó, việc ứng dụng công nghệ bức xạ hạt nhân đã mang lại nhiều hiệu quả bất ngờ trong việc hỗ trợ điều trị bệnh, giúp chẩn đoán các loại bệnh và điều chế, vận hành trong lĩnh vực y tế. Ngoài ra, công nghệ bức xạ cũng là một yếu tố quan trọng trong kinh tế và công nghệ để tạo ra nhiều sản phẩm gắn bó với chúng ta hàng ngày từ thực phẩm, đồ dùng, vật dụng gia đình,… Vì vậy, chúng ta cần biết cách sử dụng chúng một cách hiệu quả.

Mặt xấu:

Hãy cùng điểm qua những nguồn bức xạ có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người như: Bức xạ mặt trời, bức xạ giao thông, bức xạ nhiệt công cộng hay bê tông hóa, … Đây là những nguồn bức xạ phổ biến gặp phải và nó có thể ảnh hưởng đến làn da và đôi mắt của tất cả chúng ta, đặc biệt là từ tia cực tím từ ánh nắng mặt trời.

Một điều mà chúng tôi thường được khuyến cáo là chỉ số UV càng cao thì tác hại của nó đối với sức khỏe của chúng ta càng lớn. Vì vậy, chúng ta cần phải cẩn thận khi ra ngoài, nhất là trong những ngày nắng nóng.

Ngoài ra, bức xạ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các enzym quan trọng của cơ thể cũng như nhiều tuyến cơ thể và các nguồn tế bào khác. Các yếu tố ảnh hưởng của bức xạ hồng ngoại có thể gây ra những nguy cơ xấu như đóng cục ở mắt hoặc làm giảm hệ miễn dịch của cơ thể, nguy cơ viêm mũi, viêm xoang cũng tăng cao. Ngoài ra, chúng còn khiến mọi người căng thẳng hơn. Đối với nam giới, bức xạ nhiệt còn ảnh hưởng xấu đến sức khỏe sinh sản.

2.3. Ảnh hưởng của bức xạ nhiệt đến môi trường xung quanh

Khi không khí bị nhiễm bụi hoặc nhiễm phóng xạ sẽ gây ra ô nhiễm bức xạ cho môi trường, đặc biệt là ở các thành phố lớn.

Bức xạ nhiệt với nhiệt năng cao là một trong những nguyên nhân làm trái đất nóng lên, biến đổi khí hậu, chuyển mùa và là nguyên nhân gián tiếp gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên.

3. Bức xạ Mặt Trời là gì?

Bức xạ Mặt Trời là gì? Được hiểu đơn giản nhất là các dòng vật chất và năng lượng do Mặt Trời phát ra. Đây chính là nguồn năng lượng chính cho những quá trình phong hoá, bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ trên Trái Đất, cũng như chiếu sáng và sưởi ấm cho các hành tinh có trong hệ Mặt Trời.

Bức xạ mặt trời được hấp thụ và biến đổi thành nhiều dạng năng lượng hữu ích. Ví dụ như nhiệt và điện sử dụng cho nhiều công nghệ. Nhưng tính khả thi kỹ thuật và hoạt động của những công nghệ này phụ thuộc vào nguồn năng lượng mặt trời có sẵn.

Bức xạ Mặt Trời là các dòng vật chất và năng lượng do Mặt Trời phát ra
Tuy nhiên, bức xạ cực tím (UV) và những tia bức xạ khác có trong ánh sáng mặt trời có hại đối với sức khỏe của con người. Đặc biệt, kính là vật liệu hấp thụ bức xạ tia UV, IR cao,… âm thầm gây nguy hại đến sức khỏe của con người.

Chính vì vậy, bạn nên dùng loại sơn kính cách nhiệt để chống nóng, cách nhiệt hiệu quả. Đồng thời bảo vệ sức khỏe, nội thất bởi các tia bức xạ gây hại của ánh sáng Mặt Trời.

Qua bài viết các bạn đã hiểu được bức xạ là gì ? Bức xạ nhiệt là gì ? Bức xạ mặt trời là gì ? rồi đúng không nào. Để có thể biết thêm nhiều thông tin thú vị khác, các bạn đừng quên truy cập vào website: vinavico.com mỗi ngày nhé!